Duiken met diabetes, het kan!

Duikkeuring met diabetes

Iedereen die een duikbrevet wil halen, moet zich jaarlijks laten keuren door een duikkeuringsarts. Je kunt zelf een geschikte arts zoeken bij jou in de buurt. Op de website van de Nederlandse Vereniging voor Duikgeneeskunde vind je een volledige lijst met artsen in Nederland.

Bij diabetes zijn een aantal extra eisen verbonden aan deze medische keuring:

• Je diabetes is voor minimaal een halfjaar stabiel ingesteld, hiermee doelen ze voornamelijk op het feit dat je in het afgelopen jaar geen hypo of hyper hebt gehad waarbij je hulp van anderen nodig had.
• Je voelt hypo’s goed aankomen.
• Je HbA1c is minder dan 75 mmol/mol of 9%.
• Je hebt geen complicaties aan je ogen, nieren, zenuwen, hart en bloedvaten.

Buddy

Duiken doe je altijd samen. Je bent samen verantwoordelijk voor elkaar. Jeroen licht dit toe met een voorbeeld. “Je duikt altijd in tweetallen, je buddy weet dat je diabetes hebt. We maken vervolgens duidelijke afspraken. Als mijn buddy het niet vertrouwt, dan doen we altijd een check. Onder water kan het bijvoorbeeld een snelle optelsom zijn. Geeft mijn buddy het cijfer 1, dan moet ik er volgens onze afspraak vier teruggeven. Als ik hier te veel moeite mee heb, weten we meteen genoeg. Geef ik een teken van de letter ‘L’ voor mijn hoofd, dan betekent dit een lage bloedsuiker en is het einde duik.” De richtlijnen voor samen duiken op een rijtje:

• Duiken doe je altijd samen. Jij en je buddy zijn verantwoordelijk voor elkaar. Vertel je buddy daarom van te voren wat hij moet weten.
• De duikleider en je buddy moeten op de hoogte zijn van je diabetes.
• Je buddy mag niet ook diabetes hebben.
• Zorg dat je buddy weet wat hij moet doen bij een hypo (zoals meten en hoe bijvoorbeeld de glucagon neusspray werkt, alleen gebruiken in geval van nood).

De planning

Plan je duik en duik je plan! Dat advies geldt voor elke duiker. Bij diabetes houd je met een aantal extra zaken rekening bij het maken van je planning. Denk hierbij aan:

• Plan maximaal 2 duiken per dag.
• Maak geen grot- of wrakduiken.
• Maak geen inspannende duiken.
• Vermijd geïsoleerde locaties, in verband met hulp.
• Plan een duikinterval van minimaal 2 uur.

Voorafgaand aan het duiken

Voorafgaand aan je duik kun je een aantal voorzorgsmaatregelen nemen om problemen onder water te voorkomen. Dit kunnen de volgende punten zijn:

• Zorg dat je weet welke invloed voeding, inspanning, stress en temperatuur hebben op je bloedsuikers.
• Drink 1 tot 1,5 liter extra in de 12 uur voorafgaand aan de duik om uitdroging te voorkomen.
• Neem een noodvoorraad glucose mee naar de duiklocatie.
• Meet altijd je bloedsuiker 60 en 30 minuten voor de duik.
• Je bloedsuiker moet voor de duik meer dan 8 mmol/l zijn.
• Er mag geen dalende lijn in je bloedsuiker zitten.
• Schrijf bij elke duik je bloedsuiker en insulineschema op in je logboek.
• Voorkeur voor duiken met nitrox (lucht verrijkt met extra zuurstof)

Jeroen geeft een tip over hoe hij zijn duik voorbereidt. “Als het gaat om mijn bloedsuikers managen voorafgaand aan de duik, scan ik mijn glucosesensor nog een minuut voorafgaand aan de duik. Ik weet dat de sensor altijd een achterstand heeft van enkele minuten, dus is het altijd nog logisch nadenken; wat heb ik gegeten, wat heb ik gespoten? Voor ik het water in ga, ga ik uit van een iets hogere waarde. Meestal rond de 10 á 11 mmol/l. Na een half uur duiken kan ik zo uitkomen op een waarde van 6. Het is voor mij dus een veiligheidsmarge, op deze manier heb ik 3 mmol/l buffer voordat ik mij echt vervelend begin te voelen en het gevaarlijk wordt in het water. Iedere duiker met diabetes moet zelf uitvinden wat voor hem of haar werkt.”

Tijdens de duik

Ook tijdens de duik heb je een aantal aandachtspunten. Dit bespreek je natuurlijk ook van tevoren met je buddy en de duikleider. Jeroen vertelt: “Mijn buddy weet bijvoorbeeld waar de glucose (Dextro) ligt, en de duikleider heeft altijd een pakje Dextro van mij op zak (nooit nodig gehad, maar gewoon uit voorzorg).

• Ga niet dieper dan 30 meter.
• Voor mensen boven de 50 jaar geldt: maximaal 25 meter diep.
• Duik maximaal 1 uur.
• Maak geen decompressiestops.
• Ga niet geforceerd je oren klaren in verband met het risico op bloeding van het netvlies.

Effecten van het duiken op je bloedsuikers

“Al lijkt het misschien een heel relaxte sport, op diepte gaat je hart 2x zo hard aan het werk om je zuurstof en bloed rond te pompen in je lichaam en je lijf is extra hard bezig om warm te blijven in het koude water. Daardoor dalen je bloedglucosewaarden. Daarom is het extra belangrijk om jezelf in de gaten te houden! De dagen na het duiken ervaar ik geen heftige aanpassingen in mijn diabetesmanagement. In die zin is het voor mij te vergelijken met baantjes trekken in het zwembad."

Risico's

Als je gaat duiken met diabetes heb je mogelijk te maken met risico’s die duikers zonder diabetes niet of minder hebben. Laat je goed informeren door je eigen arts of de duikkeuringsarts. Het gaat om de volgende risico’s:

• hypo onder water,
• uitdroging bij hoge bloedsuiker,
• keto-acidose,
• meer kans op decompressieziekte,
• verergering vaatschade door stikstofbelletjes in het bloed,
• en zelfs een iets grotere kans op het krijgen van een hartinfarct.

Er zijn veel verschillen als het gaat om hoe goed en hoe lang de verschillende insulinepompen en sensoren zich houden onder water, informeer hiervoor bij je eigen pompfabrikant. Jeroen vertelt over zijn ervaringen; “ik heb gedoken met Omnipod, en gebruikt nu de Medtrum Nano. Deze is werkzaam tot een diepte van 2 tot 4 meter, voor een half uur. Als je in Nederland duikt ga je nooit heel diep en blijf je vaak boven de 20 meter, als je in het buitenland duikt is het vaak anders. Wat betreft het gebruik en de werking van de sensor (in mijn geval de Dexcom G6) heeft hij op deze grote afstand simpelweg geen bereik meer, maar eenmaal uit het water pakt de sensor het vaak binnen 10 minuten weer op.”

Duiken in het buitenland

Jeroen vertelt dat er vaak een angst heerst over het duiken in het buitenland. Er gaan verhalen rond dat je dan geweigerd wordt als je diabetes hebt. Onterecht volgens Jeroen. “Als je in het buitenland gaat duiken, vragen ze voor de eerste duik om een formulier in te vullen. Voor hun eigen risicomanagement met praktische zaken, maar ook met medische vragen en risicofactoren, zo mag je als je zwanger bent niet duiken. Maar ook diabetes staat tussen de medische vragen. Als je dit vakje aankruist, is de tweede vraag of je beschikt over een keurbewijs. In mijn geval, omdat ik het elk jaar doe, is dat geregeld. Bedenk je dit spontaan, dan kan je er nog wel eens problemen mee krijgen. Bedenk dit dus van tevoren om teleurstelling te voorkomen. Ik ben nog nooit geweigerd en ik heb heel veel gedoken in het buitenland.”

Zonder problemen duiken met diabetes, het kan

Aardig wat punten waarop je extra moet letten, maar als je daarmee rekening houdt kun je lekker genieten onder water! Want ja, het duiken met diabetes vraagt misschien nog net iets meer bewustwording, maar laat je niet weerhouden. Het vraagt soms iets voorzichtiger te zijn, maar als je dat doet leer je ook jezelf beter kennen. Niemand is hetzelfde. Hetzelfde geldt voor duiken met diabetes. Bewegen is goed voor je, blijf in beweging en doe wat je tof vindt, misschien is het duiken wel iets voor jou!

Ga voor meer informatie en de richtlijnen rondom de duikkeuring naar: www..duikgeneeskunde.nl