Schaatsen met diabetes: Bas deelt zijn avontuur!

Met een team hebben wij de alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee geschaatst om geld om te halen voor onze foundation. Bas neemt je mee in zijn verhaal!

“Jij kunt echt niet schaatsen hè?” zei Erben Wennemars, nadat ik net 100 kilometer had volbracht tijdens de alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee. Ik was een dikke vijf minuten later gefinisht dan hij. Hij had me alleen zeven keer gelapt op de 12,5 kilometer lange baan. Hij was dus sneller op de 200 kilometer dan ik op de helft daarvan. Mooi dat hij eraan toevoegde dat hij daarom nog meer respect had voor de prestatie. En belangrijker; we hebben een mooie prestatie als team geleverd.

Aan het begin van deze winter heeft Piet Hijlkema (trainer/coach van een marathon schaatsteam) onze groep van acht deelnemers bij de hand genomen en ons voorbereid op de tocht op de Weissensee. Een aantal gingen voor 200 kilometer, sommigen voor 100 kilometer. Ik ben trots dat iedereen die van start is gegaan een geweldige prestatie heeft geleverd. Na afloop stapte iedereen tevreden van het ijs, de laatste na 11 uur en 200 kilometer schaatsen. Wat een bikkels hadden we bij ons. 

Samen met Bernadette was ik de enige met diabetes type 1. Maar zij had de pech een paar weken geleden een knieblessure op te lopen bij een fietsongeluk. Het was geweldig dat ze erbij was en dat ze toch probeerde deel te nemen. Helaas had ze toch te veel last van de knie en is ze niet van start gegaan. Meestal vraag ik aan het einde van zo’n challenge of een deelnemer zijn verhaal wil delen. Aangezien ik nu de enige deelnemers met type 1 was, deel ik zelf mijn verhaal. Belangrijk om te weten is dat ik het hybrid-closed loop systeem van Medtronic, de 780G met Simplera sensor heb.

De voorbereiding op de schaatstocht

Op 21 januari 2025 stond de wekker op 04:30 uur. Nadat we de dagen ervoor al veel koolhydraten hadden gestapeld, stonden we voor onze laatste maaltijd voor de tocht; het ontbijt. Onze gastheer Christian had ons aangeboden om bij dat ontbijt ook nog spaghetti te maken. We wisten niet of het ging helpen, maar we maakten die vroege spaghetti toch onderdeel van onze experience. Mijn bloedglucose (BG) bij ontwaken was 6. Ik had bij de start van het ontbijt 2,5 eenheden insuline gebolust. Een derde van wat ik normaal zou bolussen bij een maaltijd van ongeveer 60 gram koolhydraten. De afgelopen dagen hadden we ook al best wel wat kilometers geschaatst, dus ik was daardoor al wat gevoeliger voor insuline. Nadat ik toch meer spaghetti nam dan ik vooraf dacht, boluste ik nog een klein beetje extra. Om 6:00 uur vertrok de bus van het hotel naar het meer. Daar aangekomen was het warm aankleden, helm, skibril en hoofdlampje goed zetten en de tas met spullen goed inrichten voor bij ons tentje langs het parkoers. Onze collega Aveline Hijlkema (inderdaad de dochter van) was er ook bij om ons te ondersteunen. Ze is zelf de beste schaatser van ons allemaal met deelnames aan NK’s, maar nu dus aanwezig om ons te helpen. In ons tentje gingen de schaatsen onder en gleden we langzaam naar de startstraat.

Klaar voor de start? Het artikel gaat door onder de foto's. Dank aan fotograaf Henk-Jan Kerkhof voor de prachtige plaatjes!

Mijn verwachtingen rondom mijn bloedglucose

Bij de start aangekomen checkte ik mijn bloedglucose en die was 5,6 met een pijltje naar beneden. Best laag en ik had ook nog een beetje insuline aan boord. Niet van de maaltijdbolus, maar van de micro basaal. Wil je meer weten over hoe je op deze Medtronic je bloedglucose afleest en hoe het werkt met micro basaal? Bekijk dan eens onze video's

Afijn, een bloedglucose van 5,6 is aan de lage kant. Ik heb toen één Sultana gegeten. Tegelijkertijd weet ik dat het soms lang duurt voordat spaghetti in je bloed komt. Dus ik verwachte daardoor ook nog wel een beetje een stijging. Schaatsen is een duursport en tegelijkertijd spannend om te doen als je er niet zo goed in bent. Het is donker, je schaatst met een hoofdlampje op, je ziet de scheuren in het ijs niet heel goed en het is natuurlijk ook wat om aan zo’n tocht te beginnen. Voor mij allemaal redenen om te verwachten dat de spanning gaat zorgen voor een stijgende bloedglucose. Daarom heb ik de pomp even uitgezet, dus: stop toediening. Want ik wilde niet dat de pomp bij een iets stijgende bloedglucose meteen weer ging corrigeren en insuline ging geven. Dat zou dan snel weer te veel zijn. En als je sport werkt insuline wel 3 tot 5 keer effectiever en ligt een hypo dus op de loer. Dus: de pomp ging even helemaal uit tijdens het eerste rondje van ongeveer 40 minuten.

De eerste ronde: op naar een stabiele bloedglucose

Tijdens die eerste ronde voelde het goed en ik heb ook niet op mijn pomp (of telefoon) gekeken om mijn bloedglucose te checken. Eén keer heb ik wel blind mijn alarm op mijn pomp weggedrukt. Het was koud (-4 graden celsius), dus was ik er niet helemaal gerust op dat mijn slangetje niet zou bevriezen als ik mijn pomp tijdens het schaatsen uit mijn jack zou halen. Als insuline bevriest verliest het namelijk zijn werking, ook als het later weer ontdooit dan werkt het niet meer. Ik heb de pomp in een doorzichtig waterdicht nektasje zodat ik geen slangetje buitenboord heb hangen. Maar ja, als je iets met je pomp moet doen, moet je hem toch uit je jack halen. Op gevoel wist ik de juiste knoppen te vinden en kreeg ik alarm (voor laag) uit.  Dit kon niet anders dan een alarm voor laag zijn, ik nam nog een Sultana en schaatste door. Na de eerste ronde zag ik dat mijn bloedglucose stabiel was gebleven. Dat was prettig om te zien. De Sultana’s, de wat late spaghetti en de wedstrijdspanning hadden hun werk gedaan. Maar er stonden me toen nog z’n 6 uur schaatsen te wachten. Wat nu te doen?

De tweede ronde: insuline tijdens het sporten

Ik ging de tweede ronde in met mijn pomp weer aan, maar nu met de tijdelijke streefwaarde aan. Mijn bloedglucose was ondertussen gestegen naar 6,1 en met de tijdelijke streefwaarde aan zorgde dat voor rust. Ik zou immers geen insuline krijgen als ik rond deze waarde zou blijven hangen. Zou mijn bloedglucose wel stijgen richting 8, dan kreeg ik weer wat basale insuline. In de tijdelijke streefwaarde-stand kun je bij de 780G niet verrast worden door een correctiebolus omdat die niet gegeven worden in die stand (bij andere systemen kan dit soms wel). Maar als je een beetje (basale) insuline krijgt tijdens het schaatsen (of welke andere duursport ook) werkt die ook 3 tot 5 keer zo hard. Dan is er dus een kans dat iedere keer dat je insuline krijgt je bloedglucose iets sneller daalt dan als je niet sport. Wat je dan kan doen is regelmatig iets eten of drinken met koolhydraten of suiker. Ga je richting een hypo dan zou ik snellere suikers eten. Want die potentiële hypo moet je zo snel als mogelijk opvangen. En heb je mooie bloedsuikers dan zou ik wat langzamere koolhydraten eten. Meer leren over insulinegevoeligheid bij sporten en hoe je daarmee om kan gaan? Dan kun je hier terecht!

Mijn diabetes-routine vinden tijdens de tocht

Nadat ik twee ronden afgelegd heb begin ik aan mijn vaste routine. Vlak na start-finish is er een plek waar er wat drankjes en wat te eten langs de baan staan. Daar kan iedereen energie aanvullen. Dat is belangrijk want als je langdurig schaatst (of loopt, fietst of wandelt) verbruik je energie uit je spieren, niet uit je bloed. Die energie in je spieren is de glucose. Als je die voorraad glucose op verbruikt dan krijg je de hongerklop. Je moet dus zorgen dat je die voorraad blijft aanvullen door koolhydraten en/of suikers te blijven eten. Eén of twee uur sporten zonder dat er glucose vanuit je bloed naar je spier gaat lukt nog wel op de energievoorraad in je spieren, maar daarna is die leeg. Het kan dus zijn dat je bloedglucose (de hoeveelheid glucose in je bloed) heel mooi en stabiel is terwijl de hoeveelheid glucose in je spieren heel laag is. Dan is de energietank leeg. Als je zorgt dat je een beetje insuline aan boord hebt en je blijft constant wat koolhydraten eten, dan zorg je niet alleen dat je een stabiele hoeveelheid glucose in je bloed hebt, maar ook voldoende glucose in je spieren. Mensen zonder diabetes hoeven tijdens lange inspanningen alleen maar te zorgen dat ze voldoende koolhydraten eten, maar als je type 1 hebt moet je ook de doorgifte van die energie (glucose) van je maag via het bloed naar je spieren coördineren.

Afijn, ik kom dus bij de voedingspost aan. Ik had zelf ook wat broodjes meegenomen zodat ik zeker wist dat ik iets kon eten. Ik wilde niet afhankelijk zijn van die voedingspost. Maar wat bleek: ze hadden heerlijk krentenbrood met een plakje kaas. Elke ronde weer lekkere verse broodjes, heerlijk. Dus ik heb iedere ronde één of twee bekertjes thee met suiker gedronken en één of twee plakjes krentenbrood met kaas. De thee is gewoon lekker warm en het krentenbrood geeft energie (want koolhydraten) en door de kaas (vet) komt de glucose ook niet te snel in je bloed. Vanaf dat moment ga ik ervan uit dat mijn pomp mijn bloedglucose oppakt en heb ik niet veel meer op mijn pomp gekeken. Ik voel me goed, alhoewel ik wel een steeds meer vermoeide rug krijg. Ik geniet van de dag en van de vrijheid om zonder al te veel na te denken over mijn bloedsuikers lekker door te schaatsen. De dagen ervoor hebben we wel 5 weerapps gevolgd om te kijken wat voor weer het zou worden. Ze verschillen allemaal wat betreft temperatuur en neerslag. Het zou nog een beetje gaan sneeuwen en regenen, maar ze zaten er allemaal naast. Geen neerslag, alleen zon. Ondertussen krijg ik op de lange stukken last van windkracht 1 tegen, ploeteren dus en de pauzes worden langer. Maar de wil om de honderd kilometer te halen loopt geen gevaar.

Het grote moment: de finish!

Wat een geweldig moment. Na 6 uur en 48 minuten voltooi ik de 100 km. Mijn bloedglucose op de finish was 5.1 en hij heeft de hele tocht tussen de 4.1 en 7.9 gezeten. Ik moet daar mijn hybrid closed-loop systeem een groot compliment maken. De vrijheid om me te kunnen richten op het schaatsen en niet de hele tijd na te hoeven denken over hoe het met mijn bloedglucose gaat is enorm waardevol. Niet alleen tijdens de tocht, maar ook de nacht erna. De tank is na zo’n tocht wel leeg. Dat betekent dat de spiercellen door hun voorraad glucose zijn en moeten worden aangevuld. Dat kan stevige nachtelijke hypo’s veroorzaken, maar als je pomp alleen maar insuline geeft als het nodig is kun je zonder na te denken over een insulinestrategie rustig gaan slapen zonder angst te hebben voor zo’n nachtelijke hypo.

Om mij heen finishen ook Arjen, Thomas en Anne Marie de 100 kilometer. Even later komt Minke over de streep met 125 kilometer en Tino volbrengt de 150 kilometer. Dan blijven alleen Kimmo en Lutske nog op de baan. Kimmo verbetert zijn persoonlijk record op de 200 kilometer met ongeveer een kwartier en Lutske gaat geweldig, maar moet wel zorgen dat ze voor 17:30 door de laatste doorkomst is. Want alleen dan mag je de laatste ronde volbrengen. Maar dat hoeft maar één keer tegen Lutske gezegd te worden en ze zet hem nog een versnelling hoger. Ze volbrengt de 200 kilometer in 11 uur. Met een aantal staan we haar op te wachten. Wat een prestatie. Het is een zware tocht geweest voor iedereen, maar ook voor de twee die ons hebben ondersteund en twaalf uur buiten hebben gestaan: Aveline en Bernadette. Ook hun rug en uithoudingsvermogen is getest. En natuurlijk ook Piet, die meeschaatste, maar dan om ons te helpen als we even wat steun nodig hadden. Maar als liefhebber kon hij het natuurlijk niet nalaten om af en toe ook aan te haken bij de kopgroep en soms zelfs wat kopwerk te doen voor Erben Wennemars, Sven Kramer en Douwe de Vries.

Alle deelnemers: enorm bedankt!

Het schaatsen is bij zo’n challenge de helft van de opgave, er wordt door ons namelijk ook gevraagd om fondsen te werven. Met dat geld kunnen we kinderen met diabetes uitnodigen op onze activiteiten. Daar ontmoeten ze andere kinderen met diabetes en leren ze hoe om te gaan met sport en diabetes. Een hele belangrijke ervaring weten we. Dit jaar hebben de deelnemers €11.781,- opgehaald. Ook dat is een enorme prestatie en daar wil ik ook iedereen enorm voor bedanken.

Ik wil iedereen bedanken voor de geweldige tijd die we samen hebben gehad. Ik ga enorm genieten van de napret. Ik kijk uit naar de volgende challenge: de Vasaloppet op 1 maart 2026. Wellicht heb je ook zin om zo’n avontuur aan te gaan? Klik hier en kom dan bij ons langs om kennis te maken met de sport langlaufen en samen naar Zweden te gaan. Ik begreep dat Erben die ook nog op zijn lijstje heeft staan. Eens kijken of hij dan ook zo snel is. Ik heb hem wel gewaarschuwd dat ik net zo goed kan langlaufen als ik kan schaatsen.

Ook zin om meer te leren over je diabetes tijdens sporten en is mountainbiken, wielrennen, hiken of langlaufen in het buitenland iets voor jou? Bekijk dan hieronder onze aankomende challenges!

Bekijk onze activiteiten

Onze partners