Sport & diabetes; zo werken de verschillende sporten op jouw bloedglucosewaardes! 

Naast dat sporten leuk en heel gezond is, is het ook goed voor je diabetes. Door te bewegen verbetert je insulinegevoeligheid, waardoor je bloedsuikerspiegel minder hoog wordt. Daarnaast krijg je een fit gevoel, blijf je goed op gewicht en heb je minder last van stress. In dit artikel word je meegenomen wat de verschillende soorten sport voor invloed kunnen hebben op je diabetes. De volgende vormen van sport worden besproken: duursporten, krachtsporten en combinatiesporten. Maar allereerst beschrijven we wat in het algemeen opgaat voor sporten met diabetes.  

Sporten en diabetes  

Voordat je begint met het sporten is het verstandig om een duidelijk plan te maken en dit op te schrijven. Denk na over wat je gaat eten, de hoeveelheid insuline die je geeft en wat je gaat doen als je in een hypo/hyper komt. Schrijf vervolgens na de activiteit de waardes op voor, tijdens en na het sporten en vergelijk of je een goed plan hebt gemaakt. Is dit niet het geval? Dan is dat niet erg, ga met jouw plan naar je diabetesverpleegkundige en overleg wat goed is voor de volgende keer.  

 

Actieve insuline 

Om niet in hypo’s of hypers te belanden is het belangrijk om je lichaam te leren kennen, zodat je je insuline kunt aanpassen aan de effecten van sporten. Het sleutelwoord daarvoor is actieve insuline; hoeveel actieve insuline heb je aan boord? Insuline gaat tijdens sporten namelijk veel beter werken. Soms wel tot 5 keer beter. Dat betekent dat 1 eenheid insuline tijdens het sporten hetzelfde effect kan hebben als het spuiten van vijf eenheden in rust. Het is belangrijk om niet alleen de kortwerkende (spuit eenheden of bolus eenheden) maar ook de langwerkende (basale) insuline samen te voegen als je berekent hoeveel actieve insuline je aan boord hebt. Wetende dat insuline vaak 2 uur lang actief is in je lichaam, is het belangrijk om vooraf al aanpassingen te doen en de insuline te reduceren. Dat is voor iedereen maatwerk, maar verkleint de kans op hypo’s tijdens het sporten. 

En dan horen we vaak dat bloedsuikerwaardes stijgen na het sporten. Dat kan meerdere oorzaken hebben. Grote kans dat je na het bewegen weinig actieve insuline in je lichaam hebt, omdat je je pomp laag had gezet of minder insuline had gespoten. De koolhydraten die je tijdens het sporten eet of drinkt kunnen later 'vrijkomen', omdat de afgifte daarvan tijdens het sporten vaak vertraagd is. Als die wel vrijkomen na afloop van sport, én je hebt weinig insuline aan boord dan kunnen je bloedsuikers dus vrij snel gaan stijgen. Zeker als je ook na je inspanning nog wat eet. Dus houdt hier rekening mee.  

Blijven proberen  

Sporten met diabetes is voor iedereen anders. Het blijft proberen en aanpassen. Het lukt bijna niemand om het in één keer goed te doen. Als het een keer niet lukt, is dit niet fout, maar weet je juist hoe het niet werkt en kun je verder onderzoeken wat wel werkt. Je hebt de juiste afstemming nog niet gevonden. Noteer wat er gebeurt en overleg met je diabetesverpleegkundige wat de effecten zijn. 

 

Duursport 

Duursport is het langdurig achtereen sporten met een lagere intensiteit; Voorbeelden van duursporten zijn: hardlopen, fietsen en schaatsen. Tijdens het sporten heb je gemiddeld 20% tot 80% minder insuline nodig. De koolhydraten worden tijdens het bewegen namelijk sneller opgenomen vanuit het bloed. De doorbloeding verbetert tijdens het sporten en insuline wordt sneller opgenomen in het bloed. Duursport zorgt dus voor een dalende glucosewaarde. Bij de één wat sneller dan de ander. Daarom is het belangrijk bij deze vorm van sport om altijd snel oplosbare koolhydraten zoals Dextro en (sport) Isotone drank bij je te hebben. Maar bij langere activiteiten is het ook heel efficiënt om ervoor te zorgen dat je minder insuline in je lichaam hebt. Pas dus op met sporten vlak na een maaltijd (en de bijbehorende kortwerkende insuline die je al voor deze maaltijd hebt gegeven). Als je een pomp hebt kun je ook je basaal wat lager zetten. 

Als je van plan bent om een hele lange tijd actief te zijn, dan is het goed om rekening te houden met het verschil tussen het stabiel houden van je glucosewaarden en het hebben van voldoende energie aan boord. Voor een activiteit van twee uur of korter heb je voldoende glycogeen in je spieren zitten. Glycogeen is de naam van je glucose als die in je spier zit. Voor een potje voetbal of een uurtje hardlopen hoef je vooraf niet echt te eten en ben je dus alleen bezig met het onder controle houden van je bloedglucosewaarde (de hoeveelheid glucose in je bloed). Maar als je lange tochten gaat lopen, fietsen of schaatsen kan het zijn dat je glycogeenvoorraad in je spieren opraakt en moet dat aangevuld worden vanuit je bloed. Dan moet er dus een beetje insuline in je lichaam aan boord zijn en veel koolhydraten/suikers. Op die manier wordt de glycogeenvoorraad op peil gehouden zonder dat je in een hypo raakt. Tijdens lange tochten moet je met diabetes dus eigenlijk twee glucosewaardes managen. Ten eerste de glucosewaarde in je bloed en ten tweede de glucosewaarde in je cellen.  

 

Webike extremadura

Explosieve sport  

Onder explosief sporten verstaan we sport waarbij je veel explosiviteit nodig hebt om bijvoorbeeld te sprinten of snel een gewicht weg te drukken. Voorbeelden zijn: sprinten, judo of gewichtheffen.  

Het effect van sport op je glucosewaarde is dat de insuline beter werkt en daardoor je glucosewaarde laat dalen. Maar door de explosiviteit van een sprintje of een gevecht maakt het lichaam stresshormonen vrij die voor een bloedglucosestijging zorgen. Per saldo kan de verhoging veel sneller en krachtiger invloed hebben op je bloedglucosewaarde dan wanneer het daalt vanwege het sport-effect. Vanwege de soms heel snelle stijging van je glucosewaarde is het heel lastig om je insuline toediening aan te passen, waardoor je dit probleem ondervangt. Insuline werkt twee uur en de stijging gebeurt heel snel, dat is lastig op elkaar af te stemmen. Wat je wel kunt doen als je een korte heftige activiteit gaat doen, is starten met een normale lage glucosewaarde. Dus voor een korte sprint van 10, 20 seconden, tot wel 2 minuten kun je best met een wat lagere bloedglucosewaarde starten. 

Als je overzicht wil hebben hoe dit bij jou werkt, schrijf dan na de activiteit de waardes op voor, tijdens en na het sporten en vergelijk of je een goed plan hebt gemaakt. Is dit niet het geval? Dan is dat zoals we al eerder hebben gezegd zeker niet erg. Ga met jouw plan naar je diabetesverpleegkundige en overleg wat goed is voor de volgende keer. 

Combinatiesport 

Het woord zegt het eigenlijk al. Dit zijn sporten waarbij je duur en explosiviteit combineert. Dat betekent dat de duur van de activiteit kan variëren van een half uur tot laten we zeggen, anderhalf uur. En dat het soort inspanning afwisselt. In deze categorie denk je met name aan teamsporten zoals hockey, voetbal, basketbal of volleybal. 

Bij gemixte sporten kan je glucosewaarde best schommelen. Hoe intensiever de inspanning, des te hoger je glucosewaarde. En andersom natuurlijk ook. Als je een heel sloom potje voetbal speelt kan het betekenen dat het meer op duursport lijkt (en je glucosewaarde dus daalt).  

Omdat het dus mogelijk is dat je glucosewaarde daalt is het altijd verstandig om snelwerkende koolhydraten zoals: Dextro en (sport) Isotone drank mee te nemen. 

Zodra jij in een teamsport speelt, zijn er ook verschillende posities waar jij kan spelen. Maak hier van tevoren een plan voor hoeveel jij je gaat inspannen en wat hiervoor nodig is. Een keeper beweegt bijvoorbeeld minder dan een middenvelder/spelverdeler. Alleen hierover nadenken kan jou al helpen om je strategie te bepalen! 

Teamsporters werken samen om een mooie prestatie neer te zetten. Dat vraagt om afstemming. Als één van de teamleden diabetes heeft, komt daar een extra onderwerp bij. Om zo goed mogelijk te presteren zul je als team ook een rol hebben. Het is daarom belangrijk om je trainer en teamgenoten te vertellen over je diabetes.  

 

Voetbalclinic sc Heerenveen

Meer weten en ervaren?

Wil je meer weten over sporten met diabetes, wil je het zelf ervaren; kom dan naar onze Back On track op 22 november. Wil je jezelf uitdagen in 2023 dan kan je bijvoorbeeld mee met onze Bike en
Hike Challenge in Spanje. Ben je meer een hardloper? Bekijk dan onze mogelijkheden bij de hardloopgroep. Wij nemen je graag mee en helpen je bij sporten en je diabetesmanagement.