3-2-1 Go! Of toch niet??

Als je iets wil gaan doen waar je tegenop ziet helpt het om hardop af te tellen en het dan gewoon te gaan doen. Klinkt eenvoudig toch? 

Ik las dat onderzoek uitwijst dat als je een taak moet volbrengen het helpt om gewoon hardop te beginnen met aftellen. Je zet jezelf er dan toe om in beweging te komen. Figuurlijk dan. Drie, twee, één: en dan ga je dat mailtje schrijven, de dakgoot maken of dat stukkie hardlopen. Als je moeite hebt met beginnen, weet je dus wat te doen: hardop aftellen.

Hoe spontaan deze methode ook is en hoe goed hij misschien werkt, als je diabetes hebt gelden andere regels. Spontaan beginnen is soms lastig. Zeker als het gaat om sport laat spontaniteit insulinestrategieën vaak in de soep lopen. Dus voor ons geen drie, twee, één.

Het stabiel houden van je glucosewaarde is een dagelijkse opgave. Er wordt je verteld dat sport goed is voor iedereen. En dat sport zorgt voor efficiënte insuline met bijbehorende vlakke glucoselijnen. Maar waarom is het dan een puzzel om tijdens en na het sporten alles onder controle te houden? En waarom is het voor zorgverleners zo moeilijk om daar goed en persoonlijk advies op te geven? Ik heb daarom niet één, niet twee, maar drie inzichten die ik met jullie wil delen.

Drie inzichten

1 - Tientallen factoren bepalen je glucosewaarde

Er zijn tientallen factoren die je glucosewaarde beïnvloeden. Er is nooit 1 factor bepalend voor het cijfer in je scherm. Koolhydraten, bewegen, insuline, spuitplek, periode in je leven (puberteit, overgang), stress, slaap, andere medicatie, hoogte, temperatuur, vetten, sport, onnauwkeurig meten, alcohol om er een paar te noemen. En hoe werken die naast elkaar en welk moment? Insuline werkt bij mij twee uur en het komt heel nauwkeurig wanneer ik mijn koolhydraten moet eten voordat ik ga sporten. Een kwartier te vroeg of te laat vertrekken kan mijn plan in duigen gooien. Voor iemand met diabetes is dat iedere keer weer lastig. Maar voor een zorgverlener is dat een bijna onmogelijke taak.

2 - Tien keer per dag een nieuwe strategie

Terwijl zorgverleners vaak gevraagd wordt naar een concreet advies voor een bepaalde situatie is dat heel lastig te geven. Vergelijk het met een oogmeting. Om tot het juiste glas te komen begin je op een vast punt en laat je afhangen van jouw ogen wat het beste glas (je beste insulinestrategie) is. Je begint met een startglas en dan gaat de opticien je een aantal keuzes geven. Na een vier tot zes keer je voorkeur aangegeven te hebben kom je tot het juiste glas en loop je met een goed werkende bril de deur uit.

Te vergelijken met een passende insulinestragie voor een bepaalde activiteit. Helaas is dat (onze insulinestrategie) niet onze bril voor de rest van de dag, of de week, of het jaar. Nee dit is de bril voor de komende minuten, uren. We willen heel graag bij onze zorgverlener op bezoek en naar buiten lopen met een passende bril. Maar als je de hele dag tientallen factoren moet managen en ook nog ten opzichte van elkaar, heb je misschien wel tien (of meer) brillen per dag nodig. Die ene bril werkt in een bepaalde situatie maar niet in alle. Je zou willen dat je niet die bril maar de foropter (ik heb het even opgezocht, zo heet de machine die de opticien gebruikt om je oogsterkte te meten) mee kon nemen uit het ziekenhuis. En dan liefst als mobiele versie, of als app op je telefoon. Dat je even voor elke situatie kan scherpstellen en dan de juiste bril (je juiste insulineplan) voor iedere situatie kan opzetten. Hoe fijn zou dat zijn?

3 - Gebruik oude ervaringen, maar besef je steeds dat alle factoren meespelen

Ok, er is dus geen kant en klare oplossing en het is heel erg moeilijk. Dat is eigenlijk niet wat je wilt horen. Maar bepaalde situaties lijken op elkaar. Iedere woensdagavond een uurtje hardlopen, of iedere dag 20 minuten naar je werk fietsen na hetzelfde ontbijt of elke maandag een presentatie geven aan de directie over de resultaten van afgelopen week. Bij dit soort vaste afspraken kun je wel een goede inschatting maken welk glas er ongeveer in moet. Je begint dan niet iedere keer helemaal met het standaard glaasje. Je begint dan met het glas waarbij je de vorige keer geëindigd bent en kijkt of je nog een paar kleine aanpassingen moet maken.

Tenminste, als je inschat dat de factoren die meespelen niet heel erg veel ander zijn dan de vorige keer. Als je net slecht nieuws te horen hebt gekregen, je hebt een stressvolle dag gehad op je werk en voor het eerst sinds lange tijd weer eens een tweede bord pasta opgeschept (en maar voor 1 bord insuline gespoten), ja dan moet je wellicht toch maar eerst even bij het eerste glaasje beginnen en de hele afstelling van begin af aan doen.

Om goed te weten hoe je glucosewaarde zich gedraagt is het van belang te weten welke glucosewaarde bepalende factoren wanneer een rol spelen. Dat je regelmatig even een momentje in het voren moet denken om te bedenken welke bril je voor welke situatie moet opzetten. En als je het dan even niet meer weet, je net als de opticien even alle opties langsloopt.

Als je dit zo allemaal leest besef je misschien hoe goed je het eigenlijk al doet. Gefeliciteerd, want dat verdient een schouderklopje. Leg je dit uit aan een willekeurig persoon zonder diabetes dan zal hij je vol bewondering aankijken en zich afvragen hou je dat allemaal flikt. En dat doe ik ook bij alle deelnemers die we op onze activiteiten zien en horen. Iedereen is in zijn eigen situatie constant bezig met het draaien aan de knoppen voor een optimale instelling. Als je weet dat het zo werkt en dat iedereen soms lastige dagen heeft wil ik je aanmoedigen om door te gaan met deze constante ontdekkingstocht. Ben je er klaar voor? Drie, twee, een: Go.

Meer tips? De mee aan een van onze evenementen